Historia Srebrnej Góry

1370

Początki miejscowości sięgają 1370 roku – wtedy to rozpoczęto kopalnictwo rudy srebra w okolicach przełęczy Srebrnej. Jednak dopiero w 1536 książęta Joachim, Henryk i Jerzy podpisują dokument, w którym osada górnicza otrzymuje nazwa Srebrna Góra, tytuł wolnego miasta górniczego i herb miejski (połowa orła na trzech poprzecznych belkach otoczona przez oskard i perlik).

1633

W 1633 pożar strawił miasteczko,  ponadto Srebrna Góra była  plądrowana przez wojska cesarskie i Szwedów. Dopiero w 1670 roku odbudowano miasto.

1675

W 1675 miasto przechodzi z rąk ostatniego księcia legnicko-brzeskiego ze śląskiej linii Piastów pod austryjackie zwierzchnictwo krajowe cesarza Leopolda I.

W 1685 miasto i cały przyległy teren trafia do protektoratu klasztoru Henrykowskiego.

1740 – 1742

1740-1742 – I Wojna Śląska; Fryderyk Wielki wizytuje sudeckie placówki wojskowe znajdujące się pomiędzy Hrabstwem Kłodzkim a Śląskiem; 1742 Prusy zdobywają najważniejsze twierdze: Głogów, Brzeg, Nysę i Kłodzko a zarazem cały Śląsk.

 

1744 – 1745

1744-1745 – II Wojna Śląska – główna kwatera Fryderyka Wielkiego znajduje się w Kamieńcu Ząbkowickim, w klasztorze Cystersów.

1756 – 1763

1756-1763 Wojna Siedmioletnia – austriacki obóz warowny zlokalizowano na Przełęczy Srebrnej; 1760 część wojsk austriackich pod dowództwem Laudona przechodzi przez przełęcz Srebrnej Góry do Ząbkowic Śląskich, część wojsk pozostaje do obrony przełęczy.

Po zabezpieczeniu Przełęczy Bardzkiej i po oblężeniu Twierdzy Kłodzko, wojska pruskie zostały rozgromione przez Laudona w bitwie pod Kamienną Górą.

Przełęcz Srebrnogórska  jest dla austriaków najważniejszym obozem obronnym, który osłaniał ruch wojsk w Hrabstwie Kłodzkim i inwazje na Śląsk.

1763

1763 pokój w Hubertusburgu; Fryderyk Wielki zarządza budowę Twierdzy na przełęczy Srebrnogórskiej.

HISTORIA SREBRNEJ GÓRY XIX -XX/ XXI w.

1866

Po rozwiązaniu srebrnogórskiego garnizonu nastąpiła zmiana formy zarobkowania ludności, dotychczas źródłem utrzymania było wojsko. Zaczął rozwijać się przemysł; 1866 r. otwarto przędzalnie: Friedricha Felsmanna; Teodora Hentschela, Karola Hentschela; w 1869 garbarnię Paula Tonke; wytwórnię wyrobów metalowych i mechaniki precyzyjnej firmy E.Anders & Sohne. Powstała fabryka zegarków kieszonkowych firmy Eppner & Co – zajęła  ona budynki dawnych koszar; odlewnia i wytwórnia wyrobów metalowych firmy Jacob & Loffler.

1867

W roku1867 władze Srebrnej Góry zakupiły zabudowania garnizonowe i twierdzę. W latach osiemdziesiątych XIX w. z inicjatywy  kupca Ergen Juttner zaczęto rozwijać przemysł turystyczny; atrakcjami turystycznymi reklamowanymi w tym czasie była twierdza zachowana w bardzo dobrym stanie, fabryka zegarków Eppnera a także wspaniałe powietrze oraz klimat Gór Sowich.

Pomysł postawienia na turystykę okazał się trafiony, gdyż pomimo trudnej  komunikacji, do Srebrnej Góry zjeżdżało wielu turystów ( 1884 -70 rodzin na wypoczynek, 4000 turystów zwiedzających ).

1884

W 1884 r. powstało Towarzystwo Gór Sowich, dzięki któremu wyznaczono nowe trasy turystyczne, zadbano o ich wyposażenie, informację. Intensywny rozwój turystyki sprzyjał rozwojowi gospodarczemu miasta, co odzwierciedlało się w liczbie obiektów gastronomicznych i usługowych: 3 gospody, restauracje, winiarnia, piwiarnia, w 1885. na Donżonie funkcjonowała restauracja na 300 miejsc.

Na początku XX w. Srebra Góra uzyskała połączenie kolejowe – Kolejka Gór Sowich – z siecią kolejową Śląska. Z tego okresu pochodzą dwa mosty kolejowe z czerwonej cegły trzydziestometrowej wysokości. Srebrna Góra uzyskała połączenie w trzech kierunkach : północnym – Bielawa, Pieszyce, Dzierżoniów; zachodnim – Ząbkowice Śląskie, a stąd do Wrocławia, Kłodzka i na Górny Śląsk.

Rozwój turystyki

Polepszenie łączności z resztą Śląska doprowadziło do wzrostu liczby przyjezdnych , dlatego też zrodziła się możliwość przekształcenia w większą miejscowość wypoczynkową. Powstały schroniska młodzieżowe oraz wiele miejsc noclegowych. Do  większego rozwoju przyczyniły się także sporty zimowe (narciarstwo, saneczkarstwo), które w owym czasie były bardzo popularne.
Wybuch I wojny światowej zakłócił rozwój turystyki srebrnogórskiej. Na powrót Srebra Góra stała się miastem garnizonowym.

1924

W latach 1924 założono w mieście wodociąg, gazociąg, przeprowadzono włączenie nowych terenów, wydzierżawiono forty Wysoka Skała, fort Rogowy.
Remontowano twierdzę – jako pomnik i symbol bohaterstwa pruskiego, planowano też budowę amfiteatru na 7000 osób na esplanadzie fortu, oddano nowy budynek szkoły katolickiej.

Niestety wydatki zbrojeniowe Niemiec prowadziły do zubożenia społeczeństwa czyli ograniczenia ruchu turystycznego w dalej położonych miejscowościach.

1924 – 1945

Miejscowa gospodarka podupadła, liczebność miasta zmniejszała się. Stan taki trwał do wybuchu II wojny światowej. W twierdzy zorganizowano obóz jeniecki dla oficerów między innymi polskich z września 1939, a w 1940 roku Oflag VII b został zamieniony na Stalag dla zwykłych żołnierzy. Przeniesienia tutaj dwie berlińskie fabryki. Ludność utrzymywała się ze stacjonującego tu wojska, po raz kolejny w swej historii.
Po ruszeniu ofensywy radzieckiej do Srebrnej Góry dotarła fala uciekinierów z Wrocławia i Górnego Śląska. W 1945 roku na stokach nad miastem budowano umocnienia polowe oraz stanowiska ogniowe.  6 maja 1945 r. ogłoszono rozkaz opuszczenia miasta wraz z cofającymi się wojskami. 9 maja miasto zajęli Rosjanie.

 

1945

W czerwcu 1945 roku przybywają do miasta pierwsi Polacy i jeszcze przez rok (do 12.IV.1946 r.) współmieszkają z niemiecką ludnością.

Miasto niszczało, budynki mieszkalne popadały w ruinę, warsztaty rozkradano a przemysł nie potrafił utrzymać się tylko z popytu miejscowego rynku. Na skalę krajową natomiast istniała tylko gospodarka zcentralizowana zgodnie założeniami systemu. Zamknięta została baza turystyczna i gastronomiczna, turystyka zamarła, niszczała Twierdza.

1949 – 1958

Regres gospodarczy wraz ze zmianami w mieszkalnictwie oraz wyludnieniem miasta doprowadziły do utraty praw miejskich, prawdopodobnie w 1949 roku.

Otwarcie w mieście fabryki „Społem” 1958 r. nieco polepszyło sytuacje gospodarczą. Harcerze zagospodarowali fort Ostróg na stanowisko biwakowe. Pomagali w odgruzowaniu miasta, rozbiórkach a co najważniejsze, rozpropagowali w mediach Srebrną Górę

 

1970

W 1970 r. wyremontowano kościół ewangelicki i zamieniono go na restaurację (decyzja o tak diametralnej zmianie funkcji była i jest wielce kontrowersyjna), starano się rozbudować bazę turystyczną, aby po raz kolejny uczynić ze Srebrnej Góry miejscowość turystyczną.

Po stanie wojennym znów turystyka nie była w najlepszej kondycji, po raz kolejny miasto niszczało, nie wykorzystywana baza ulegała dewastacji.
W czasie poprzedzającym zakończenie II wojny światowej miało miejsce szczegółowe opracowanie i przegląd stanu twierdzy w związku z projektem uczynienia z Twierdzy Pomnika Bohaterstwa Pruskiego przez Adolfa Hitlera.

 

Remont Twierdzy – 2002

Prace remontowe rozpoczęto 22 sierpnia 1934 roku. W dysertacji naukowej    opracowanej przy tej okazji wzmiankuje się  o dokumentach z czasów Fryderyka II z okresu budowy ( oryginalne plany ) znajdujących się w ówczesnych archiwach Wrocławia i Berlina  . .

Po zakończeniu działań wojennych miasto Srebrna Góra faktycznie przestało istnieć i do dnia dzisiejszego od tamtej chwili nie odzyskało statusu miejskiego.
W okresie powojennym  do ‘65 roku nikt praktycznie nie wykazywał zainteresowania twierdzą. W roku ‘66 zorganizowana grupa harcerzy Hufca Dolnośląskiego zajęła się fragmentem twierdzy, rozpoczęli oni  wieloletnią  akcję harcerską  „Akcja Srebrna Góra”. Ich działalność nie spowodowała ani nie była ukierunkowana na prowadzenie badań. Harcerze opiekowali się fortami użytkowanymi jako miejsca noclegowe.

W czerwcu 2002 roku uchwałą gminy Stoszowice powołano Forteczny Park Kulturowy a we wrześniu odbyło się jego oficjalnie otwarcie.